Historia Persji Tom 3

Trzeci tom "Historii Persji" obejmuje okres od pojawienia sie na scenie politycznej w XIV w. tureckiego rodu Safawidow, przywodcow szyickiego zakonu Kyzylbaszy, pozniej zalozycieli dynastii, ktora w XVI w. odbudowala, po kilku stuleciach panstwowego i dzielnicowego rozbicia, panstwo perskie w jego dzisiejszych granicach. Persja, jako nowo powstale panstwo, dzieki politycznym talentom pierwszych Safawidow w ciagu kilku dekad ugruntowala swoja pozycje i stala sie, po przeprowadzeniu na przelomie XVI i XVII w. szeregu reform w administracji i przebudowie perskiego spoleczenstwa, na tyle silnym panstwem, ze mogla stanac w szranki z Turcja Osmanska i Rosja jako ich rownorzedny partner. Oba te stulecia to zloty okres w dziejach Persji, ale na przelomie XVII i XVIII w. nastepuje polityczne i gospodarcze zalamanie, tak ze w XVIII w. panstwu grozi rozbior miedzy Rosje, Turcje i najezdzcow z Afganistanu. I chociaz do tego nie doszlo, Persja nie odzyskala juz dawnej swietnosci. W XIX stuleciu kraj staje sie obiektem infiltracji zachodniego kapitalu. Glownymi konkurentami byly Rosja i Wielka Brytania. Tylko rywalizacji tych poteg o wplywy Persja zawdziecza, ze jako jeden z niewielu krajow azjatyckich zachowala niepodleglosc. W okresie miedzy dwoma wojnami swiatowymi Persja modernizowala sie pod rzadami Rezy Szaha. Proces ten zahamowala II wojna swiatowa i okupacja przez wojska alianckie i radzieckie. Tom zamykaja wydarzenia z tego wlasnie okresu. Bogdan Skladanek jest profesorem zwyczajnym Uniwersytetu Warszawskiego, wykladowca historii Iranu na Wydziale Orientalistycznym UW, autorem wielu publikacji na temat sredniowiecznej Persji.