Zarys rozkladu

Idea powinna byc "obojetna", pisze w tym tomie z 1949 roku, po niezakonczonej jeszcze traumie totalitaryzmow Emil Cioran (1911-1995), rumunsko-francuski klasyk XX-wiecznej czarnej mysli i rownie czarnego humoru. Kiedy idea wzbudza zapal i entuzjazm, kiedy rodzi prozelitow, zaczyna sie "epilepsja". Przed takim schorzeniem autor chce ratowac czytelnika konska kuracja odzierania ze zludzen, mitow i wiary. Ta pierwsza napisana po francusku ksiazka rumunski emigrant po przejsciach (epizod sympatii do faszyzmu) zyskuje slawe we Francji, gdzie pozostanie juz do konca samotniczego zycia, a takze za granica: na niemiecki dzielo to wkrotce przetlumaczyl sam Paul Celan. Dojrzalszy od wczesnej publikacji Na szczytach rozpaczy, bardziej radykalny od pozniejszych tekstow, Zarys rozkladu nalezy do najbardziej efektownych ksiazek Ciorana. Zycie "bez bogow i bez zawzietosci iluzji", ktore na pol wieku stanie sie udzialem autora, postulowane tak dawno, nadal fascynuje czytelnikow jako trucizna-lekarstwo, farmakon, jako opis zycia dopowiedziany do konca, wreszcie, w najlagodniejszym przypadku, jako pewien eksperyment myslowy, cwiczenie filozoficzne, ktorego nie mozna pominac. Okaze sie po nim paradoksalnie, ze z tej relacji kronikarza rozkladu zlozy sie cos nowego, moze prawdziwsza "nadzieja w beznadziejnosci".